SIK SORULAN SORULAR
🔴 Koruyucu Tarım Nedir?
Koruyucu tarım, insanlığın gereksinim ve faaliyetlerinin çevre ve diğer canlı türleri üzerindeki uzun vadeli etkilerini dikkate alarak, doğru üretim yapma düşüncesidir. [K#1]
Koruyucu tarım, tarımsal sistemlerin çesitiliği ve ürün rotasyonu ile beraber, toprağa en az müdahale veya hiç müdahale edilmemesini (işlemesiz tarım) öngören, kaynak koruyucu tarımsal üretim sistemine yönelik sürdürülebilir bir agro-ekoloijk yaklaşım olarak kabul edilir. [K#2 / Sf. 3]
Genel olarak doğal kaynakları ve çevre korumayı amaçlayan ve sürekli verimliliğe odaklanan koruyucu tarım; toprak işlemeyi azaltan, değiştiren veya tamamen ortadan kaldıran yöntemlerden birini içermektedir. [K#3]
Daha detaylı bilgi 》https://www.koruyucutarim.com/p/koruyucu-tarim.html
🔴 Koruyucu Tarımın İlkeleri Nelerdir?
1. Toprak işlemeyi azaltma: Toprak yapısına yapılan mekanik müdahalenin sürekli olarak azaltılması ve doğrudan ekime geçilmesi;
2. Toprak yüzeyinde ürün kalıntıları (malçlama) ve bitki örtüsünün muhafazası: Ürün kalıntıları ve/veya örtü bitkileri ile su mevcudiyetinin imkan tanıdığı ölçüde kalıcı toprak organik örtünün sağlanması;
3. Ürün rotasyonlarının uygulanması: Ürün rotasyonuna dahil edilen ürün kompozisyonunda çeşitlilik sağlanması (çeşitlendirilmiş ürün rotasyonu). [K#2 / Sf. 25]
🔴 Koruyucu Toprak İşlemenin Çevreye Sağladığı Yararlar Nelerdir?
Koruyucu toprak işleme ile topraktaki organik madde düzeyi artırılır, tarla trafiğinin azaltılması sonucu toprak daha az sıkıştırılır, yüzeyde geleneksel toprak işlemeye oranla daha çok bitki artığı kalacağı için su ve rüzgar erozyonu azaltılır. Topraktaki organik materyal sadece besin maddesi değil, toprağın doğal yapısını uzun süreli koruyan kritik bir düzenleyicidir. [K#1]
🔴 Geleneksel Tarımın Zararları Nelerdir?
Geleneksel tarım; ürün artıklarının yakılması, yabancı ot kontrolü için derin toprak işleme gibi uygulamaları içerdiğinden, genel olarak çevre için zararlıdır. Bu teknikler toprakta sıkışıklığı arttırarak deformasyona ve erozyona neden olurken, aşırı gübre ve ilaç kullanımı sonucunda oluşan kalıntılar ile yeraltı sularının kirletilmesine de yol açarlar (1). [K#1]
Geleneksel yöntemde yer alan pulluk kullanımı ile toprağa yağmur damlalarının bombardımanı olmakta, sulama suyunun agregatlaşmamış toprak zerreciklerini sürüklemesi ile düşey erozyonla beraber taban taşı oluşumu da hızlanmaktadır. [K#1]
🔴 Toprak İşlemenin Amacı Nedir?
Temel amacı iyi bir tohum yatağı hazırlamak olan toprak işleme, genel olarak ekinin büyümesine yönelik koşulları en uygun şekilde sürdürmek için fiziksel, kimyasal veya biyolojik olarak toprağa müdahale etme süreci olarak tanımlanır. Bu nedenle toprak işlemenin etkileri, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri üzerinde belirgin şekilde gözlenir.¹ [K#4]
🔴 İdeal Toprak İşlemesinin Hedefleri Nelerdir?
İdeal bir toprak işleme uygulamasında;
》Toprak verimliliğinin korunması,
》Toprak kaybının (erozyonun) azaltılması,
》Toprak sıkışıklığının önlenmesi,
》Topraktaki biyoçeşitliliğin korunması hedeflenir.⁴ [K#4]
🔴 Yoğun Toprak İşlemenin Zararları Nelerdir?
Toprağın yoğun olarak işlenmesi topraktaki organik madde miktarının azalmasına, toprağı gevşek ve kolay ufalanır halde tutan organizmaların habitatının ortadan kalkmasına ve özellikle üst toprağa bağlı mikroorganizma faaliyetlerinin azalmasına neden olur. Böylece yapısı bozulan toprak sıkışır, bozulur ve erozyona daha elverişli hale gelir.⁶ [K#4]
Daha detaylı bilgi 》https://www.koruyucutarim.com/2025/01/yogun-toprak-islemenin-zararlari-nelerdir.html
🔴 Toprağın Sürülmesinin Zararları Nelerdir?
Toprağın sürülmesi toprağın alt katmanlarında yaşayan organizmaları, özellikle de toprak solucanlarını yüzeye çıkararak onların yırtıcı canlılardan ve aşırı hava koşullarından zarar görmelerine neden olur.⁷ Ayrıca, toprağı sıkıştırarak toprak taneleri arasındaki boşluğu azaltır, sıkışmış bir toprakta bitkiler köklerini yeterince geliştiremez, topraktaki oksijen miktarı hızla düşer ve organizmalar solunum yapamaz hale gelir, toprak canlı tür çeşitliliğini giderek kaybeder.⁸ [K#4]
Geleneksel yöntemde yer alan pulluk kullanımı ile toprağa yağmur damlalarının bombardımanı olmakta, sulama suyunun agregatlaşmamış toprak zerreciklerini sürüklemesi ile düşey erozyonla beraber taban taşı oluşumu da hızlanmaktadır. [K#1]
🔴 Monokültür Tarım (Tek Bitki Tarımı) Nedir, Zararları Nelerdir?
Bir tarım arazisinde tek bir ekin türünün yetiştirilmesi durumuna monokültür tarım (tek bitki tarımı) denir. Sürekli monokültür tarım toprakta mikropların daha hızlı birikmesine, toprağın ve ekinin hastalıklara karşı direncinin azalmasına neden olur. Yıllarca aynı bitkinin değiştirilmeden yetiştirilmesi sonucunda toprağın besin bakımından giderek zayıfladığı görülür.¹⁰ [K#4]
🔴 Toprak Nedir?
Hava (atmosfer), canlılar (biyosfer), su (hidrosfer) ve kayalar (litosfer) arasında gerçekleşen etkileşimlerin arayüzü, yaşamın döngüsünü sağlayan en önemli ekosistemdir. Toprak ekosistemi, bitkiler için su ve besin maddesi sağlarken; kirleticileri temizleyerek ve uzaklaştırarak su kaynaklarını da korur. Toprak, canlılar için muazzam bir yaşam alanıdır. [K#5]
TOPRAK CANLIDIR
• Bitkiler
• Mantarlar, bakteriler, nematodlar, protozoalar
• Küçük ve büyük eklem bacaklılar
• Solucanlar, sürüngenler
• Hayvanlar [K#5]
🔴 Toprağın Yapısı Nasıldır?
Toprağın Yapısı [K#5]
🔴 Toprağın Horizonları (Katmanları) Nelerdir?
Toprağın Horizonları [K#5]
• O (humus ya da organik) horizonu: Çoğunlukla ayrışmamış ya da az ayrışmış organik maddeden oluşur. Bazı topraklarda ince, bazılarında kalın olmakla birlikte bazı topraklarda hiç bulunmayabilir.
• A horizonu: Ana materyale bağlı olarak mineraller ve organik maddeden oluşur. Bitki ve diğer organizmaların yaşaması için uygun olan tabakadır, organik madde içeriğinden dolayı koyu renklidir.
• B horizonu (alt toprak): A ve O horizonundan yıkanarak gelen mineraller nedeniyle mineral içeriği yönünden zengindir.
• C horizonu (ana materyal): Toprağın oluştuğu ana materyalin özelliklerini taşıyan katmandır.
• R horizonu (anakaya): Granit, bazalt ya da kireç taşı gibi ayrışmaya uğramayan, sürekliliğe sahip ana kayadan oluşan katmandır. Toprak ana materyalini oluşturur (Soil Science Society of America, 2020). [K#5]
🔴 Rejeneratif Tarım Nedir?
Geleneksel tarım yöntemlerinin, doğal kaynakların aşırı kullanımı, sera gazı emisyonu, toprak sağlığı, toprak korunması, toprak erozyonu, biyoçeşitlilik kaybı ve su kirliliği gibi bazı çevresel sorunlara neden olduğu bilinmektedir. Bu negatif etkileri azaltmak ve gelecek nesillere sağlıklı bir dünya bırakmak için ortaya atılan çözümlerden biri olan rejeneratif tarım; toprak sağlığını, biyolojik çeşitliliği ve ekosistem hizmetlerini iyileştirmeyi amaçlayan, dışsal girdilere bağımlılığı azaltarak karbon tutulumu gibi ekosistem hizmetlerini artıran bir tarımsal üretim yaklaşımıdır. Rejeneratif tarım doğal süreçlere dayanan bir tarımsal üretim stratejisidir. Toprak sağlığının iyileştirilmesi ve korunması, biyoçeşitliliğin artırılması ve çevresel sürdürülebilirlik gibi belirli amaçları barındırmaktadır. Rejeneratif tarım temel olarak toprak sağlığının korunması, toprak flora ve faunasını da içeren biyoçeşitliliğin de korunarak toprağın verim kabiliyetinin uzun süreli sağlanması çalışmalarını kapsamaktadır. Ancak bu şekilde sürdürülebilir tarım ve gıda güvencesinin sağlanabilmesi mümkün olabilecektir. [K#6]
KAYNAKLAR
K#1. Koruyucu Tarım ve Koruyucu Toprak İşleme, Harun YALÇIN, Erdem AYKAS, Mehmet EVRENOSOĞLU, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2003 (Makale)
K#2. Koruyucu Tarım, FAO, Sandra Corsi, 2018 (Kılavuz Kitap)
K#3. Türkiye’de Koruyucu Toprak İşleme ve Doğrudan Ekimin Benimsenmesi ve Yaygınlaştırılması için Atılması Gereken Adımlar, Ahmet ÇELİK, Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 2016 (Makale)
K#4. Yoğun Toprak İşleme, Toprak TEMA, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (Derleme)
K#5. Koruyucu Toprak İşleme Yöntemleri, TAGEM, Rifat Zafer ARISOY, Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, KONYA
K#6. Tarımsal Üretimde Geleneksel Yöntemlerin Ötesine Geçiş: Rejeneratif Tarım, Merve Mürüvvet DAĞ, Hasan YILMAZ, Tarım Ekonomisi Dergisi, 2024 (Derleme/Makale)